Een indrukwekkend lange sliert van zwarte auto’s over de snelweg. Een stoet van rouwauto’s als een tastbaar onthaal van landgenoten die thuis komen. Met een plechtig ceremonieel zijn de stoffelijke overschotten uit een vliegtuig van de Luchtmacht gedragen en onderweg naar Hilversum voor verder onderzoek. De stoet maakt het leed tastbaar, maar ook hard. Er zullen nog veel meer van deze rouwauto’s volgen en van geen enkel slachtoffer kennen we nog een naam. De realiteit is dat bij een ramp als deze slechts een deel gekend word.
Het draaide deze week om grenzen. Om de grens tussen Oekraïne en Rusland, een grens die door een groepje anarchisten graag verlegd zou worden. Separatisten die niet meer bij Oekraïne willen horen, maar diep van binnen ook weten dat niemand meer bij hen wil horen. In hun zoektocht naar erkenning zijn ze de humanitaire grens over gegaan door ongecontroleerd raketten te gaan schieten. Misschien zal nooit bekend worden of het bewust of per ongeluk is, maar wanneer je dergelijke wapens gebruikt ben je per definitie al een grens over.
De grens tussen een ontspannen vakantie en een dramatische ramp bleek ook flinterdun. Je hebt maar een paar extremisten nodig om honderden mensen van het leven te beroven. De roep van landgenoten om deze aanslag met geweld te beantwoorden klinkt begrijpelijk. Toch weten wij ook dat geweld niets oplost. Hoeveel plaatsen in de wereld zijn er niet, waar het ingrijpen met militairen op niets en nog minder is uitgedraaid. Welk geweld heeft ooit een oplossing gebracht?
Een grote stoet rouwauto’s en duizenden mensen aan de kant van de weg. Het gevoel van saamhorigheid, van een ramp die ons allemaal is aangedaan. Het gevoel van verslagenheid en onbegrip. Een gevoel van “Dit mag nooit meer gebeuren” terwijl we weten dat het aan de orde van de dag is. Terwijl we weten dat de wereld zo is. Dat er overal strijd en geweld is over grenzen. Over letterlijke grenzen, maar ook over de verschillen tussen mensen onderling. Het lijkt wel of de hele wereld met elkaar in strijd is over verschillen en grenzen. Een verhaal over verdraagzaamheid en liefde is een druppel in de oceaan. Gebeurtenissen zoals die van deze week doen je de moed in de schoenen zakken. Je loopt leeg en vraagt je af of het ooit nog goed komt.
Het antwoord weten we. Het komt nooit meer goed. De wereld zoals wij deze kennen heeft haar langste tijd gehad. Het is een verloren strijd tegen de menselijke natuur en de verschillen onderling.
Is het dan alleen maar ellende? Kunnen we er niets tegen doen?
Alle grenzen, alle verschillen, alle vrede; het begint maar op één plek, bij jezelf. Bedenk dat je niet de wereld kan veranderen zonder zelf te veranderen. Een leven zonder ruzies, grenzen en geweld begint bij jezelf, bij jouw manier van leven, bij jouw houding naar anderen toe, bij het verdedigen of verruimen van je eigen grenzen.
Bedenk een lijst van 10 mensen in je directe omgeving van wie je houdt. Je man of vrouw, je kinderen, je vrienden. Een kleine groep. Stel dat er geen nieuws en media was, dan zijn die 10 mensen je wereld. Zorg dat je alles voor hen over hebt, dat je verdraagzaam bent, geduldig en lief. Juist in die kleine groep kan je het verschil maken. Hou van je partner, als je ruzie maakt over grenzen, maak je slachtoffers onder je vrienden en kinderen. Doe alles voor je echte vrienden, doe alles belangeloos. Dat kleine groepje van ongeveer 10 mensen vormt het grootste deel van je wereld. Werk eraan dat je binnen die groep een goede wereld hebt.
Het verdriet van een lange stoet auto’s met onbekende lichamen. Het houdt mij bezig, al dagen en nachten lang. Ik kan er niets aan veranderen, kan een volgende keer niet voorkomen. Wat ik wel kan doen is zorgen voor mijn directe naasten, van wie ik houd. Voor hen heb ik geen grenzen.